Xitoy Xalq Respublikasi Ta’lim vazirligi boshlang‘ich va o‘rta maktablarda sun’iy intellekt (SI) texnologiyalarini o‘quv dasturlariga kiritishni tavsiya qildi. Bu haqda South China Morning Post nashri vazirlikning rasmiy xatiga tayanib xabar berdi.
Tashabbusning asosiy maqsadi — Xitoyning kelajakdagi innovatsion kadrlar talabini qondirish, o‘quvchilarning raqamli ko‘nikmalarini va muammolarni hal qilish qobiliyatlarini oshirishdir.
SI kurslari maktablarda “tizimli tarzda” joriy etilishi lozim va ularning mavjudligi maktablar faoliyatini baholashda hisobga olinadi. Boshlang‘ich sinf o‘quvchilari sun’iy intellekt haqida boshlang‘ich tushunchalarga ega bo‘lishlari, boshlang‘ich maktabni tugatgunlariga qadar (6 yillik ta’lim) esa texnologiyani amalda qo‘llashni o‘rganishlari zarur.
O‘rta maktabning yuqori sinflarida asosiy e’tibor sun’iy intellektdan foydalangan holda innovatsion loyihalarni ishlab chiqishga qaratiladi.
Xitoyning sun’iy intellekt bo‘yicha strategiyasi
2017 yilda Xitoy sun’iy intellekt sohasida dunyo yetakchisiga aylanish rejasini e’lon qilgan edi. Shu vaqtdan boshlab 500 dan ortiq universitet va kollej SI mutaxassisligini joriy etdi. Ammo tez rivojlanish muammolarni ham keltirib chiqardi:
- Bitiruvchilar sonining ortiqchaligi ish topishdagi qiyinchiliklarni keltirib chiqarmoqda.
- Tayyorlov sifati mehnat bozori talablariga mos kelmasligi kuzatilmoqda.
- Ko‘plab dasturlar amaliy tajribaga ega mutaxassislar yetishmasligi sababli sifatli ta’lim bera olmayapti.
Bu muammolar maktablar darajasida ham dolzarb bo‘lib qolmoqda: maktablar o‘quvchilarga oliy o‘quv yurtlariga kirish uchun yetarli darajada sifatli ta’lim bera olishlari shubha ostida qolmoqda.
Rossiya va AQSh tajribasi
Rossiya
Rossiyada 5–9-sinf o‘quvchilari uchun sun’iy intellekt bo‘yicha birinchi darsliklar chiqarildi. Biroq ular darsdan tashqari mashg‘ulotlar uchun mo‘ljallangan. Darsliklar raqamli ilovalar bilan birga chiqarilgan bo‘lib, ular “Просвещение” nashriyoti va Sun’iy Intellekt Sohasidagi Alyans hamkorligida tayyorlangan. Mualliflar qatoriga “Sber”, “Yandeks”, “T-bank”, MTS, “Gazprom neft” kabi yirik kompaniyalarning mutaxassislari kiradi.
AQSh
AQShda sun’iy intellekt bo‘yicha o‘qituvchilarni tayyorlash dasturi — Pioneering AI in School Systems (PASS) joriy etilmoqda.
- 2025-yil mart oyidan boshlab dastur Filadelfiya maktablarida sinovdan o‘tkaziladi va butun mamlakat bo‘ylab kengaytiriladi.
- Dastur uch bosqichni qamrab oladi: maktab okrugi ma’muriyati, maktab rahbariyati va o‘qituvchilar.
- O‘qituvchilar sun’iy intellekt vositalaridan foydalanish bo‘yicha amaliy mashg‘ulotlardan o‘tadilar.
Dastur shaxsiylashtirilgan ta’limni rivojlantirish, darslar sifatini oshirish va o‘quvchilarning o‘zlashtirish darajasini real vaqt rejimida kuzatish imkonini beradi.
Sun’iy intellekt ta’lim dasturlarining Xitoy, Rossiya va AQSh tajribasi shuni ko‘rsatadiki, bu sohada sifatli ta’lim joriy etish nafaqat texnologik, balki kadrlar tayyorlash va amaliy tajriba bilan bog‘liq murakkab masala hisoblanadi. Har bir mamlakat o‘zining tajribasidan kelib chiqib, sun’iy intellekt ta’limini rivojlantirish yo‘llarini izlamoqda.
