ChatGPT kabi yangi sun’iy intellekt vositalari haqiqatan ham tilni odamlar kabi tushunadimi? Sun’iy intellekt chatbotlari va katta til modellari rivojlanar ekan, ularning inson ta’limiga ta’siri va imkoniyatlari haqida yangi savollar tug‘ilmoqda.
Katta til modeli (Large Language Model) — bu inson tilini tushunish, yaratish va javob berishga mo‘ljallangan ilg‘or sun’iy intellekt modelidir. Ayniqsa, sun’iy intellekt texnologiyasi sun’iy umumiy intellekt darajasiga yetishi mumkin degan farazlar ta’lim va jamiyatga katta o‘zgarishlar kiritishi mumkin.
Bu mavzuga bag‘ishlangan yangi kitob, ChatGPT va Sun’iy intellekt kelajagi, ChatGPT ning kelib chiqishi va miya ilmi hamda yirik til modellarining rivojlanishidagi uzviy bog‘liqlikni o‘rganadi. Uning muallifi, San-Diegodagi Kaliforniya universiteti biologiya professori va Neyron hisoblashlar instituti hamdirektori Terrens Seynovski, inson miyasi va hisoblash modellarini o‘rganish bilan shug‘ullanuvchi olimdir. Ilk faoliyatida qora tuynuklar fizikasi bilan shug‘ullangan, keyinchalik inson miyasining sirlarini laboratoriya sharoitida o‘rganishga qiziqib, nevrologiyaga o‘tgan.
“Menga miya ham koinot kabi sirli tuyuldi. Buning afzalligi shundaki, siz o‘z laboratoriyangizda tajribalar o‘tkazishingiz mumkin va sizda sun’iy yo‘ldosh bo‘lishi shart emas,” — degan u EdSurge vebsaytiga bergan intervyusida.
Uzoq yillar davomida Seynovski neyron hisoblashlarini rivojlantirish uchun nevrologiya bilimlarini qo‘llab kelgan. U, shuningdek, Nobel mukofoti laureatlari Jon Xopfild va Jeffri Xinton bilan hamkorlik qilgan. Bugungi kunda esa hisoblash texnologiyalari va algoritmlar yuksak darajada rivojlangani sababli, sun’iy intellekt va nevrologiya sohalari bir-birini to‘ldirib, hatto inson tafakkuri haqida an’anaviy tushunchalarni qayta ko‘rib chiqishga majbur qilmoqda.
“Haqiqatan ham, biz ‘tushunish’ nima ekanligini tushunmasligimiz aniqlandi. Biz bu so‘zdan foydalanamiz va uning ma’nosini tushunamiz deb o‘ylaymiz, lekin miya nimanidir qanday tushunishini bilmaymiz. Biz neyronlardan yozib olishimiz mumkin, lekin bu uning qanday ishlashini va siz o‘ylayotganingizda aslida nima sodir bo‘layotganini tushuntirmaydi,”— degan Seynovski.
Shuningdek, u sun’iy intellekt chatbotlarining shaxsiy repetitor sifatida ta’lim jarayoniga inqilobiy o‘zgarish kiritish imkoniyatiga ega ekanligini lekin hozirgi modellar inson miyasi mexanizmlarining faqat bir qismini aks ettirayotganini ta’kidlagan.
“Omon qolish, faoliyat va ongni saqlab qolish uchun muhim bo‘lgan yuzlab miya qismlari mavjud. Sun’iy intellekt o‘qituvchilari haqiqiy samara berishi uchun inson ongining qo‘shimcha jihatlari ham simulyatsiya qilinishi kerak bo‘lishi mumkin,” — degan u.
Ta’limdagi sun’iy intellekt imkoniyatlari haqida entuziazm bilan gapirgan Seynovski, shu bilan birga, ijtimoiy tarmoqlar dezinformatsiya muammolarini keltirib chiqarganidek, AI texnologiyalarining kutilmagan salbiy oqibatlari ham bo‘lishi mumkinligini ogohlantiradi.
“Tartibga solish kerak bo‘ladi, ammo u haqiqatan ham mavjud bo‘lmaguncha va u ishlatilmaguncha uning ta’siri nima ekanligini, qanday ishlatilishini ko‘rmaguncha, biz nimani tartibga solishni bilmaymiz,” — deydi u.
Yaqinda EdSurge podkastiga bergan intervyusida Seynovski, shuningdek, so‘nggi o‘n yil ichida to‘rt milliondan ortiq talabalarni jalb qilgan “Qanday o‘rganishni o‘rganish” nomli muvaffaqiyatli onlayn kursini ham muhokama qilgan. Sun’iy intellekt rivojlanishda davom etar ekan, uning tadqiqotlari inson va sun’iy o‘rganish haqidagi tushunchalarimizning yangi chegaralarini o‘rganishga yordam beradi.
