Joriy yil 1-sentyabr kuni 2018–2019-yilda tug‘ilgan bolalar birinchi sinfga bordi. Ha, vaqt haqiqatan ham o‘ta tez o’tmoqda.
Shu bilan birga, texnologiyalar ham rivojlanib, maktab va universitet o‘quvchilari uchun kundalik o‘qishni ancha yengillashtiradigan vositalar paydo bo‘lmoqda. Albatta, barcha ishni chat-botlarga topshirish yaxshi g‘oya emas. Lekin agar bu yordamchilardan to‘g‘ri foydalansangiz, bilim olish jarayoni ancha oson va qiziqarli bo‘ladi.
ChatGPT 5 Plus
Bugungi kunda ChatGPT haqiqiy “qutqaruv tayoqchasi”ga aylandi. U fizika yoki kimyo qonunlarini tushuntiradi, konspekt yozadi va hatto dasturlashda yordam beradi. ChatGPT 5 Plus esa asosiy versiyadan nafaqat tezligi, balki tushunish chuqurligi bilan farq qiladi. Sun’iy intellekt endi faqat matnni emas, balki jadval, grafik va tasvirlarni ham tahlil qilib, murakkab ma’lumotlarni sodda, tushunarli izohga aylantiradi. Bu — juda muhim afzallik.
Ko‘pchilik uchun darsga tayyorlanish yoki uy vazifasini to’liq yod olish kerak bo’ladi. Bunda ota-ona yoki do‘stlar hamisha yordam berolmaydi. Ammo ChatGPT mavzuni sodda tilda tushuntiradi, misollar keltiradi va hatto mashq topshiriqlarini ham taklif qiladi.
Talabalar uchun ham qutqaruvchi: falsafadan esse yozishmi, kurs ishi loyihasimi — ChatGPT tuzilmani to‘g‘ri tashkil qiladi, uslubni tekshiradi, qaysi joyni yaxshilash kerakligini ko‘rsatadi.
Aslida, ChatGPT 5 Plus — universal yordamchi. U o‘qituvchini yoki fikrlashni almashtirmaydi, lekin murakkab mavzularni boshqa tomonlama ko‘rishga yordam beradi va o‘qish jarayonini samaraliroq qiladi.
Eng muhimi — butun ishni ChatGPTga tashlab qo‘ymang. Zamonaviy o‘qituvchilar “neyrotarmoq izini” darrov tanib olishadi. Qisqasi: “Neyrotarmoqqa suyan, lekin o‘zing ham harakat qil!”
Gemini Google AI Pro
O‘qish — faqat kitob o‘qish yoki masala yechish emas, balki doimiy ravishda hujjatlar, jadvallar, slaydlar bilan ishlash ham kiradi. Ana shu jarayonda Gemini Google AI Pro haqiqiy yutuq bo‘ldi. Nega? Chunki u Google’ning tanish xizmatlariga to‘liq integratsiyalangan va ishni bir necha baravar tezlashtiradi.
Endi Google’da nimanidir qidirayotganingizda, Gemini sizga darhol qisqa, aniq javob beradi — ko‘p sahifalarni ochib yurish shart emas. Google Docs’da esa o‘ng tomonda AI-panel paydo bo‘ladi: u matnni tahrirlaydi, yuklangan materiallarni qisqartirib beradi, tasvir yaratadi va g‘oyalar ham taklif qiladi.
Google Sheets’da siz faqat vazifani yozasiz — Gemini esa shu zahoti formula yaratadi, diagramma chizadi, trendlarni tahlil qiladi va siz xohlagan formatda jadvallarni tayyorlaydi. Slides’da esa matningizdan chiroyli slaydlar avtomatik yaratiladi — alohida dasturga o‘tish shart emas.
Bu maktab o‘quvchilari va talabalar uchun nihoyatda qulay: hamma ish — tanish ekotizim ichida. Bir nechta saytlar o‘rtasida yugurishning hojati yo‘q. Ayniqsa PDF kabi murakkab hujjatlarni tezda qisqartirish — haqiqiy “layfhak”.
Lekin ChatGPT kabi, Gemini ham faqat yordamchi. U sizning o‘rningizga fikrlamaydi, balki vaqtni kamaytiradi, ta’lim jarayonini esa ancha yengillashtiradi.
Perplexity AI Pro
Perplexity AI Pro — bu kengaytirilgan imkoniyatlarga ega premium qidiruv IY servisi. Unda GPT-5, Claude 4.0 Sonnet, Sonar, Gemini 2.5 Pro kabi ilg‘or modellar qo‘llaniladi. Bu modellar ayniqsa murakkab ilmiy ishlar, izlanishlar va loyihalar uchun kerak bo‘ladigan aniq va ishonchli ma’lumotlarni taqdim etadi.
Ko‘plab neyrotarmoqlar “faktni uydirib chiqarishi” mumkin, ammo Perplexity aniq manbalarga tayangan holda javob beradi — faktchekingni ancha yengillashtiradi. Pro-versiyada PDF, CSV, audio, video, rasm va boshqa fayllarni yuklab tahlil qilish mumkin. Bu ma’ruzalar, dars materiallari yoki ilmiy maqolalarni bir joyda o‘rganish imkonini beradi.
API mavjudligi esa uni o‘z dastur va loyihalaringizga ulash imkonini beradi. Agar sizga chuqur tadqiqotlar va aniq dalillar kerak bo‘lsa — bu aynan siz uchun. Qisqa kundalik so‘rovlar uchun esa bepul versiyaning o‘zi yetarli.
Grammarly
Ingliz tilidagi matnlarni tekshirish uchun eng ishonchli vositalardan biri — Grammarly. U grammatikani, tinish belgilarini, uslub va ohangni tahlil qiladi. Endi u nafaqat Amerika, balki Britaniya, Kanada, Avstraliya va Hind inglizchasini ham qo‘llaydi.
Grammarly matnni real vaqt rejimida tahlil qiladi va xatolarni to‘g‘rilash bo‘yicha aniq takliflar beradi. Shuningdek, matnning umumiy sifatini ko‘rsatadigan “ball tizimi” ham mavjud.
Brauzer kengaytmasi, alohida ilova yoki Microsoft Word plagini sifatida ishlaydi.
Premium versiyada plagiat tekshiruvi, avtomatik qayta yozib beradi va boshqa qo‘shimcha funksiyalari mavjud.
Microsoft 365
O‘qish jarayonida hamma narsani yodda tutish qiyin. Shuning uchun Microsoft 365 — talabalar va o‘quvchilar uchun haqiqiy yordamchi.
Word, Excel, PowerPoint, Outlook, OneNote — barchasi yanada qulay bo‘lgan. Esse yozish, grafik chizish, taqdimot tayyorlash — hammasi silliq ishlaydi. OneDrive esa hujjatlarni istalgan qurilmada saqlab turadi.
Alohida qulaylik — bir vaqtda hamkorlikda ishlash imkoniyati. Talabalar bitta hujjatda birgalikda ishlay oladi, o‘zgarishlarni darhol ko‘rishadi — hech qanday “yakuniy_final_oxirgi(1).docx” degan fayllar bilan qiynalish yo‘q.
Ta’lim muassasalari uchun maxsus tariflar va xavfsizlik funksiyalari ham mavjud. Umuman, Microsoft 365 o‘qishni tartibli, boshqariladigan va stresssiz jarayonga aylantiradi.
Cursor AI Pro
Agar ChatGPT va Gemini ko‘proq matn va taqdimotlar bilan ishlasa, Cursor AI — sof kodlash uchun yaratilgan. Bu shunchaki kod yozish muharriri emas — u siz bilan birga “fikrlaydi”.
Python’da dastur yozayapsizmi — u optimallashtirishni taklif qiladi. Boshqa birovning kodini tushunolmayapsizmi — u tushuntirib beradi, hatto ishlash diagrammasini chizadi. Eng qulay joyi — chat muharrir ichida ishlaydi, sahifalar o‘rtasida sakrab yurmaysiz.
Pro versiyada kuchliroq modellar, cheklanmagan fayl hajmi, kengaytirilgan tarix, GitHub integratsiyasi mavjud. Qisqasi, Cursor AI kod yozishni qiynoqdan — qiziqarli “aqliy hujum”ga aylantiradi.
DeepL Pro
DeepL — bu shunchaki tarjimon emas. U kontekstni tushunadi, mos ohangni tanlaydi va matnni tabiiy qilib qayta yaratadi.
Talabalar uchun juda qulay: ilmiy maqola, ma’ruza konspekti, xorijiy o‘qituvchi bilan yozishmalar — hammasini silliq va aniq tarjima qiladi.
Pro versiyada:
-
matn hajmiga cheklov yo‘q
-
tezkor ishlash
-
API orqali dasturlarga ulash
-
oshirilgan maxfiylik (matnlar saqlanmaydi).
Qisqasi, DeepL — vaqtni tejaydigan va sifatli matn taqdim etadigan til yordamchisi.
Ha, ko‘pchilik allaqachon kutubxonaga borib, soatlab konspekt yozib o‘tirgan davrlarni kamaytirdi. Endi esa bilim bir necha daqiqada qo‘lga kiradi. Biroq bu o‘qish mas’uliyatsiz bo‘lishini anglatmaydi. Raqamli vositalar murakkab mavzularni tezroq tushunishga yordam beradi, tartibli va qulay jarayonga aylanadi.
