Konsalting kompaniyasi HR-trend CEOsi va karyera bo‘yicha maslahatchi Yuliya Svitkovskaya yuqori lavozimga muvaffaqiyatli suhbatdan o‘tish uchun qanday ko‘nikmalar kerakligi haqida so‘zlab berdi.
HR-trend kompaniyasi tahlilchilarining fikriga ko‘ra, hozir yuqori daromadli (3 900 AQSH dollaridan yuqori) top-vakansiyalar uchun raqobat yuzlab nomzodlargacha yetmoqda. Masalan, marketing direktori lavozimi uchun bir hafta ichida 150 ta ariza kelib tushgan.
Xalqaro rekruting kompaniyasi MRINetwork dunyo bo‘yicha 400 ta ofisda o‘tkazgan tadqiqotida shuni aniqladiki, yakuniy taklifni olishdan oldin nomzodlarning 51 foizi uchta, 22 foizi to‘rtta, 17 foizi ikkita, 9 foizi beshta yoki undan ko‘p suhbatdan o‘tadi. Faqatgina 1 foiz nomzod birinchi suhbatdayoq ishga qabul qilinadi.
Muvaffaqiyatli va talabgir nomzod — bu zo‘r rezyume emas, balki o‘zini tutishi barqaror, ruhiy jihatdan sog‘lom, turli odamlar bilan aloqa o‘rnata oladigan, qiziqishi baland va rivojlanishga intiladigan shaxs. O‘z kuchli tomonlaringizni aniqlash, qobiliyatlaringizni to‘g‘ri baholash va yagona tanlangan nomzod bo‘lish imkoniyatini oshirishga yordam beradigan bir nechta strategiyalar mavjud.
O‘z qiymatingizni aniqlang
1-bosqich: Real vaziyatni tekshirish
Mehnat bozoridagi takliflarni o‘rganing, o‘zingizni qiziqtirgan bo‘sh ish o‘rinlariga bemalol ariza bering va qanchalik ko‘p yakuniy taklif olayotganingizni kuzating. Suhbatlarda muntazam ishtirok etish sizni professionallik ohangida ushlab turadi, zamonaviy ko‘nikma va bilimlarni yo‘qotib qo‘ymaslikka yordam beradi.
2-bosqich: To‘liq audit
Barcha bilim va ko‘nikmalaringizni yozib chiqing, asosiy yutuqlaringizni belgilang. Eng yaxshisi — bu jarayonni mutaxassis bilan birga bajarish: u sizga to‘g‘ri fikr-mulohaza beradi, tajribangizni kelajakda qayerda qo‘llashingiz mumkinligini tushuntiradi va hozirgi bozorda qaysi ko‘nikmalaringiz talab yuqori ekanini aniqlashga yordam beradi.
Mutaxassis yordamisiz o‘tkazilgan audit esa ko‘p hollarda tajribani noto‘g‘ri talqin qilishga olib keladi.
O‘zingizni “impostor sindromi” bilan chalg‘itmang. Nomzod tajribasiga ega ekanini tan olsa, o‘z natijalariga qanday erishganini bilsa va buni bemalol tushuntira olsa, o‘zini “sotish” uchun ortiqcha harakat qilishi shart emas. Aksincha, “boshqa takliflar bo‘lmaydi” degan qo‘rquv bilan mos kelmaydigan ishga rozi bo‘lish esa o‘z-o‘zini qadrlashga yanada zarar yetkazadi.
Amerika NACE Job Outlook tadqiqotiga ko‘ra, ish beruvchilarning 65 foizi mos tajribaga ega nomzodlarni afzal ko‘radi.
3-bosqich: O‘z-o‘zini tahlil qilish
O‘zini anglashsiz oldinga harakat qilish qiyin. O‘zingizni to‘liq tushungan holda siz karyera yo‘nalishingizni aniqlaysiz va faqat ichki maqsadlaringizga mos keladigan takliflarga rozi bo‘lasiz, balki foydali bo‘lsa ham, sizga mos kelmaydigan loyihalardan voz kechasiz.
Soft skills (moslashuvchan ko‘nikmalar)ni rivojlantiring
HH.ru portalining ma’lumotiga ko‘ra, hozir mehnat bozorida nomzodlar soni kamaymoqda — yaqin besh yil davomida bu tendensiya davom etadi. Shu sababli xodim tanlash jarayonida soft skills birinchiga chiqmoqda, masalan: o‘rganishga moyillik, yangiliklarni tez o‘zlashtirish.
Fortune 500 ro‘yxatidagi top-menejerlar tahlili (Stenford Tadqiqot Instituti va Karnegi Melloni fondi) shuni ko‘rsatdiki, ularning muvaffaqiyatining 75 foizi soft skills bilan, 25 foizi esa professional ko‘nikmalar bilan bog‘liq.
Suhbatlar jarayonida quyidagi ko‘nikmalar baholanadi:
-
muzokara olib borish,
-
munosabatlar o‘rnatish,
-
o‘zgaruvchan sharoitlarda ishlash,
-
noaniqlikda qaror qabul qilish.
Ish beruvchi uchun “avvalgi ish joyimizda shunday edi” degan qolip yondashuv emas, balki gipoteza asosida fikrlash muhim. Tadqiqotchilik ruhi natijaga olib keladi. Nomzodning shaxsiy “sig‘imi”, energiyasi va barqarorligi — uning ish sur’ati va jamoani qanchalik jalb qila olishini belgilaydi.
Ishbilarmon aloqalarning mustahkam tarmog‘i ham katta ustunlik beradi.
LinkedIn 20 million vakansiya tahliliga asoslanib, 2020-yil uchun eng dolzarb ko‘nikmalarni aniqlagan: kreativ fikrlash, ishontira olish, hamkorlik, emotsional intellekt.
NИУ ВШЭ tadqiqoti esa soft skills ro‘yxati mamlakat va mintaqaga qarab farq qilishini ko‘rsatdi. Rossiyada eng ko‘p tilga olinadigan 10 ta ko‘nikma:
-
faol o‘rganish,
-
koordinatsiya,
-
muzokara ko‘nikmalari,
-
boshqalarni o‘qitish,
-
axborot savodxonligi,
-
mijozlarga yo‘naltirilganlik,
-
og‘zaki muloqot,
-
murakkab vazifalarni hal qilish,
-
operatsion savodxonlik,
-
vaqtni boshqarish.
IT sohasida esa fikrni aniq ifodalash, to‘g‘ri qaror qabul qilish, muammoni to‘g‘ri aniqlash, tinglay olish, kelishish, hamkorlarning g‘oyalarini rivojlantira olish juda qadrlanadi.
Ko‘pchilik ish beruvchilar vazifalar ro‘yxati va kutayotgan natijalarni oldindan belgilab qo‘yadi. Lavozimga kirish boshlanishida tizimni va jarayonlarni o‘rganish uchun minimal vaqt beriladi — aynan shu bosqichda nomzod o‘zining haqiqiy mahoratini ko‘rsatadi.
“Menda juda ko‘p takliflar bor, men tanlayman” degan yondashuv endi ishlamaydi. Ish beruvchilar konstruktiv muloqotni, jiddiy yondashuvni, ish sharoitlari bilan birga “agar natija chiqmasa, nima qilamiz?” kabi savollarni muhokama qila oladigan nomzodni qadrlashadi.
O‘z-o‘zini baholash ustida ishlang
Boshqa nomzodlardan ajralib turish uchun o‘ziga ishonch zarur — u har bir muloqot bosqichida seziladi. Muvaffaqiyatga olib boruvchi omillar tashqi sabablar emas, balki ichki sifatlar: o‘ziga baho berish, qat’iyat, energiyalilikdir.
O‘ziga ishonchning muhim tayanchi — erkin fikrlash. Bunday odamlar yangi g‘oyalar yaratishga qo‘rqmaydi, tanqid va bahsdan cho‘chimaydi. Ularni g‘oya yo‘lidan amaliyotgacha borish istagi ilhomlantiradi. Ular mavjud holat bilan kifoyalanmay, doim o‘sish hududini yaratadi va o‘zini dolzarb tutishga harakat qiladi.
Loyihalar va ish jarayonida o‘z qadriyatlaringizga mos keladigan odamlarga yaqin bo‘ling — ular sizni o‘zingizning eng yaxshi versiyangiz bo‘lishga undaydi. Bu raqobat emas, balki o‘zingizni yanada chuqurroq anglash jarayonidir. Biz buni yangi chaqiriqlar, fikrlash va ko‘nikmalarni transformatsiya qilish orqali amalga oshiramiz.
