Mashhur murabbiy Jon Vudenning “Tez bo‘l, lekin shoshilma” degan gapni aytishni yaxshi ko‘rgan Bu gap asosan uning basketbolchilariga qaratilgan bo‘lsa-da, aslida hayotning deyarli barcha jabhalariga, jumladan, o‘quvchilarning uy vazifasiga ham tatbiq etilishi mumkin. Uy vazifasini tez bajarishni o‘rganish ham san’at, ham ko‘nikmadir.
Bu poyga emas, lekin quyidagi maslahatlarni qo‘llash orqali vaqtni ancha samarali boshqarishingiz mumkin. Talaba sifatida vaqtni to‘g‘ri boshqarish eng muhim ko‘nikmalardan biridir. Keyinchalik bu ko‘nikma ish hayotida ham, shaxsiy hayot bilan kasbiy faoliyatni uyg‘unlashtirishda ham asqotadi.
Ammo, bu mavzuni chuqurlashtirishdan avval, e’tiborimizni hozirgi vazifaga qaratamiz – uy vazifasini tez tugatish texnikalarini o‘zlashtirish.
Uy vazifasini tezroq qanday bajarish mumkin?
Quyida keltirilgan hiylalar nafaqat uy vazifasi, balki diqqat va aniqlik talab qiladigan har qanday vazifaga ham qo‘llanilishi mumkin:
1. Vazifalar ro‘yxatini tuzing
Uy vazifasining eng katta qulayligi — nima qilish kerakligini aniq bilasiz. Bu esa ro‘yxat tuzishni osonlashtiradi. Ro‘yxat tuzish oddiy tuyulishi mumkin, ammo u ish jarayonida eng samarali usullardan biridir.
Daftaringizni ochib, birinchi esga tushgan topshiriqdan boshlash o‘rniga, avval barcha vazifalaringizni ko‘rib chiqing. Reja tuzishda kunlik reja yoki maxsus daftar yordam beradi. Ularni tugash muddati va bajarishga ketadigan vaqtiga qarab tartiblang.
Ro‘yxatdagi vazifalarni ustuvorlik tartibida joylashtirish sizni yo‘ldan adashmaslikka va har bir bajarilgan ishda zavq hamda motivatsiya olishga yordam beradi.
2. Chalg‘ituvchi omillarni yo‘q qiling
Chalg‘ituvchi narsalar turlicha bo‘lishi mumkin — telefon signalidan tortib, chalg’ishingiz mumkin bo’lgan barcha voqealargacha. Boshqalarning sizga ta’sirini to‘liq nazorat qila olmasangiz ham, o‘z o‘quv muhitni tartibga solishingiz mumkin.
Telefoningizni o‘chirib qo‘ying, boshqa xonaga qoldiring yoki hech bo‘lmasa “sukut” rejimiga qo‘ying. Chiroq yonishi yoki bildirishnoma kelishi bilan odamlar odatda ishini to‘xtatadi. Bu esa nafaqat vaqtni, balki diqqatni ham yo‘qotishga olib keladi.
3. Vaqtni taxmin qiling
Vazifani tez bajarishni o‘rganish uchun, avvalo, qancha vaqt sarflashingizni bilishingiz kerak. Har xil topshiriqlarni o‘lchab ko‘ring, shunda qaysi biri ko‘proq vaqt olishini bilib olasiz. Masalan, agar sekin o‘qisangiz, tezroq o‘qish usullarini o‘rganishga harakat qiling.
Shuningdek, barcha topshiriqlaringizning muddati bir xil bo‘lsa, ularni vaqtiga qarab tartiblash mumkin. Qisqa vaqt oladigan vazifadan boshlash — tezroq natija berib, motivatsiyani oshiradi.
4. To‘g‘ri o‘quv joyini tanlang
Kimdirdan ko‘ra siz uchun eng yaxshi joy boshqacha bo‘lishi mumkin: kimdir kofe ichiladigan joyda shovqinsiz fon bilan yaxshi ishlasa, boshqasi kutubxonaning mutlaq sukunatini afzal ko‘radi. Muhimi — diqqatni chalg‘itmaydigan joyni topishdir.
5. Kerakli anjomlarni oldindan tayyorlang
Matematika vazifasini qilishga o‘tib, birdan kalkulyator kerak bo‘lib qolsa, keyin esa grafik qog‘ozni olish uchun qayta-qayta o‘rningizdan tursangiz, vaqt behuda ketadi.
Shuning uchun vazifalaringizni ko‘rib chiqing va oldindan hamma kerakli jihozlarni tayyorlab qo‘ying. Bu vaqtni sezilarli tejaydi.
6. Tanaffus qiling
Tanaffuslar — yomon emas, aksincha foydali. Ammo ular ham to‘g‘ri bo‘lishi kerak.
Masalan, 45–60 daqiqa diqqat bilan ishlaganingizdan so‘ng 15–20 daqiqalik tanaffus qilsangiz, miyangiz tiklanadi. Bu sizni charchashdan saqlaydi va diqqatni uzoq vaqt saqlab qolishga yordam beradi. Tanaffus paytida kichik sayr qilish, cho‘zilish yoki yengil mashqlar bilan shug‘ullanish mumkin.
7. O‘zingizni mukofotlang
Siz o‘z taqdiringizning – xo‘jayinisiz. Agar 45 daqiqa deb hisoblangan vazifani 30 daqiqada tugatsangiz, qolgan 15 daqiqani mukofot sifatida o‘zingizga ajratishingiz mumkin.
Kichik g‘alabalarni nishonlash — doimiy motivatsiya beradi. Xohlasa, vazifalar orasida qisqa tanaffus qiling, xohlasa, barcha vazifalar tugagach, katta mukofot sifatida vaqtni o‘zingiz yoqtirgan mashg‘ulotga sarflang.
Uy vazifasini tez tugatish istagi hamma uchun tanish. Aslida esa bu — vaqtni to‘g‘ri boshqarish sabog‘idir. Kuchli vaqt boshqarish ko‘nikmalari nafaqat maktabda, balki onlayn o‘qishda ham juda muhim.
