Maktablarda dars taqsimoti kim tomonidan taqsimlanadi?
O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi tomonidan tarifikatsiya ro‘yxatlarini shakllantirish uchun umumiy o‘rta ta’limning tayanch o‘quv rejasi ishlab chiqiladi. Umumta’lim muassasalari umumiy o‘rta ta’limning tayanch o‘quv rejasi asosida har yili 10-sentabrga qadar umumta’lim muassasasining dars soatlari setkasini shakllantiradi.
Bunda ta’lim qoraqalpoq, rus, qozoq, tojik, qirg‘iz, turkman tillarida olib boriladigan kam komplektli umumta’lim muassasalarida o‘qish, ona tili va adabiyot fanlari bo‘yicha dars soatlari setkasi o‘quvchilar ta’lim olishni xohlagan tildan kelib chiqib, umumta’lim muassasalari tomonidan hududiy xalq ta’limi bo‘linmalari bilan kelishilgan holda shakllantiriladi.
Umumta’lim muassasalari tomonidan shakllantirilgan dars soatlari setkasi umumta’lim muassasasining pedagogik kengashi tomonidan ikki ish kuni ichida ko‘rib chiqilib, har yili 15-sentabrga qadar o‘qituvchilarga dars soatlari taqsimlanadi.
Dars soatlari taqsimlanishida kimlarga ustuvorlik beriladi?
– xalqaro olimpiadalar g‘oliblarini tayyorlagan o‘qituvchilar;
– o‘qituvchi bo‘lib faoliyat yuritayotgan xalqaro olimpiadalar g‘oliblari;
– chet tili va STEAM fanlaridan mutaxassisligi bo‘yicha xalqaro sertifikatlarga ega o‘qituvchilar (TESOL Level 5, CEFR B2, IELTS 6 va undan yuqori, shuningdek, O‘zbekiston Respublikasi Xalq a’limi vazirligi tomonidan belgilanadigan boshqa sertifikatlar);
– TOP-1000 universitetlar reytingiga kiradigan dunyoning yetakchi universitetlarini bitirgan o‘qituvchilar;
– asosiy olimpiadalarning respublika bosqichi g‘oliblarini tayyorlagan o‘qituvchilar;
– o‘qituvchi bo‘lib faoliyat yuritayotgan asosiy olimpiadalarning respublika bosqichi g‘oliblari;
– respublika bosqichidagi ko‘rik tanlovlarda (yil o‘qituvchisi) sovrinli o‘rinlarga ega bo‘lgan o‘qituvchilar;
– oliy malaka toifasiga ega o‘qituvchilar;
– birinchi malaka toifasiga ega o‘qituvchilar;
– asosiy olimpiadalarning viloyat va tuman bosqichi g‘oliblarining o‘qituvchilari;
– ikkinchi malaka toifaga ega o‘qituvchilar;
– pedagogik yo‘nalish bo‘yicha magistr darajasiga ega o‘qituvchilar;
– belgilangan tartibda o‘z fanidan o‘tkazilgan nazariy va amaliy sinovlar natijasi bo‘yicha a’lo baholarga ega o‘qituvchilar;
– oliy ma’lumotli toifasiz o‘qituvchilar;
– qayta tayyorlash bo‘yicha diplomga ega o‘qituvchilar;
– oliy ta’lim muassasalarining pedagogik yo‘nalish bo‘yicha bitiruvchi bosqich talabalari;
– pedagogik yo‘nalish bo‘yicha xorijiy davlatlarning oliygohlarini bitirgan, biroq diplomi tan olinmagan o‘qituvchilar;
– oliy ma’lumotli o‘qituvchilar bilan ta’minlanguniga qadar o‘rta maxsus, professional ma’lumotga ega o‘qituvchilar;
– oliy ma’lumotli o‘qituvchilar bilan ta’minlanguniga qadar umumta’lim muassasasining tegishli mutaxassisligi bo‘yicha rahbar xodimlari.
Eslatma! Umumta’lim muassasasining pedagogik kengashi tomonidan dars soatlari qayta taqsimlanishi mumkin.
Shhuningdek, yuqoridagi ko‘rsatkichlar ketma-ketlik asosida ustunlikka ega bo‘lgan o‘qituvchilarga dars soatlarining maksimal miqdorlari belgilanishi tavsiya etiladi. Maksimal dars soati olish imkoniyatiga ega bo‘lgan o‘qituvchining yozma roziligi bilan unga ajratilishi mumkin bo‘lgan dars soatlari boshqa o‘qituvchilarga berilishi mumkin. Agar o‘qituvchi yuqorida ko‘rsatilgan o‘rsatkichlarning bir nechtasiga ega bo‘lganda, ko‘rsatkichlarning eng ustuvorini inobatga olgan holda dars soatlari taqsimlanadi.
Aynan bir xil ko‘rsatkichlar mavjud bo‘lgan bir nechta o‘qituvchilar o‘rtasida dars soatlari teng taqsimlanadi.
Muhim! Umumta’lim muassasalarining o‘qituvchilariga yillik bir yarim stavkadan (yillik 2 322 soat) ortiq dars soatlari belgilanishiga yo‘l qo‘yilmaydi. Umumta’lim muassasasining pedagogik kengashi tomonidan taqsimlangan dars soatlari har yili 17-sentabrga qadar elektron dasturga kiritiladi.
O‘qituvchilarning tarifikatsiya ro‘yxatini shakllantirish maqsadida umumta’lim muassasasi tomonidan qanday ma’lumotlar kiritilishi kerak?
– o‘qituvchilar to‘g‘risidagi ma’lumotlar, shu jumladan ismi, familiyasi, otasining ismi, diplom bo‘yicha ma’lumoti, malaka toifasi to‘g‘risida ma’lumotlar;
– bazaviy tarif stavkalari to‘g‘risida ma’lumotlar, shu jumladan o‘qituvchining tarif stavkalari to‘g‘risida ma’lumotlar (bunda o‘qituvchining har bir fan uchun ma’lumoti va tegishli malaka toifasi erilgan sanasi va amal qilish muddati ko‘rsatiladi);
– pedagogik kengash tomonidan o‘qituvchilar o‘rtasida taqsimlangan dars soatlari;
– daftarlarni va yozma ishlarni tekshirganlik uchun qo‘shimcha haq to‘lovlari;
– informatika kabineti mudirligi uchun qo‘shimcha haq to‘lovlari;
– o‘qituvchiga biriktirilgan sinf va sinf rahbarligi uchun qo‘shimcha haq to‘lovlari;
– uyda yakka tartibda mashg‘ulotlar olib borayotgan o‘qituvchilarga taqsimlangan dars soatlari va ular bo‘yicha o‘qituvchi xodimning tarif stavkalari;
– o‘qituvchilarga direktor jamg‘armasi hisobidan belgilangan har oylik ustamalar miqdorlari (foizi va miqdori ko‘rsatiladi);
– amaldagi me’yoriy hujjatlarga muvofiq belgilanadigan boshqa ustama va qo‘shimcha to‘lovlar.
Umumta’lim muassasasi direktorining o‘quv ishlari bo‘yicha o‘rinbosari tomonidan elektron dasturga kiritilgan o‘qituvchilarning tarifikatsiya ro‘yxati tegishliligi bo‘yicha hududiy xalq ta’limi bo‘linmalari va hududiy moliya organlariga har yili 20-sentabrga qadar ko‘rib chiqish va tasdiqlash uchun yuboriladi. Elektron dasturga o‘qituvchilarning tarifikatsiya ro‘yxatining to‘g‘ri va haqqoniy kiritilishi uchun umumta’lim muassasasi direktorining o‘quv ishlari bo‘yicha o‘rinbosari mas’ul hisoblanadi.
Hududiy xalq ta’limi bo‘linmalari va hududiy moliya organlari esa har yili 25-sentabrga qadar o‘qituvchilarning tarifikatsiya ro‘yxatini ko‘rib chiqadi va ularni tasdiqlaydi yoki tasdiqlashni rad etadi.
Hududiy xalq ta’limi bo‘linmalari va hududiy moliya organlari tomonidan o‘qituvchilarning tarifikatsiya ro‘yxati qanday mezonlar asosida ko‘rib chiqiladi?
Ular quyidagi tartibda ko‘rib chiqiladi:
– bir stavkada ishlovchi o‘qituvchi uchun boshlang‘ich I ― IV sinflardagi haftalik o‘quv yuklamasi ― 18 soat va pedagogik yuklamasi ― 18 soatni hamda yuqori V ― XI sinflardagi haftalik o‘quv yuklamasi ― 20 soatni va pedagogik yuklama ― 16 soatni tashkil etadi, bunda o‘qituvchining pedagogik yuklamasi haftalik o‘quv yuklamasiga mos ravishda boshlang‘ich I ― IV sinflarda 1,0 koeffitsiyentga, yuqori V — XI sinflarda 0,8 koeffitsiyentga ko‘paytirilgan holda hisoblanganligi;
– umumta’lim muassasasining rahbar xodimi (direktor va uning o‘rinbosarlari) tomonidan asosiy lavozimning bir haftada 10 soatgacha hajmda o‘qituvchi lavozimi bilan qo‘shib olib borilganligi (o‘quv yuklamasi yuritilishiga) hamda ular tomonidan bajarilgan dars soatlariga soatbay haq to‘langanligi;
– umumta’lim muassasalarining uyda yakka tartibda mashg‘ulotlar olib borayotgan o‘qituvchilariga haq to‘lash bazaviy tarif stavkasini o‘quv va pedagogik yuklamalarga bo‘lish, ularni yakka tartibda o‘tkazilgan haqiqiy dars soatlariga ko‘paytirish va Vazirlar Mahkamasining tegishli (1994-yil 29-sentabrdagi 490-son) qarorida belgilangan o‘qituvchining tarif stavkasi hamda lavozim maoshlari miqdoriga qo‘shimcha oyiga 50 foiz to‘lov amalga oshirilganligi (bunda yakka tartibda o‘quvchini uyda o‘qitayotgan o‘qituvchilarning asosiy oylik yuklamasi maktabda bo‘lishi shart);
– daftarlarni va yozma ishlarni tekshirganlik uchun qo‘shimcha haq o‘qituvchining daftarlar va yozma ishlar bo‘yicha tekshiriladigan fanlarning umumiy soatlari va sinf komplektidagi o‘quvchilar sonidan kelib chiqqan holda hisoblanganligi;
– sinf rahbarligi uchun qo‘shimcha haq sinfdagi o‘quvchilar soniga ko‘ra belgilangan miqdorlar bo‘yicha hisoblanganligi;
– umumta’lim muassasalarida o‘qituvchilarga bittadan ortiq sinfga rahbarlik qilishga va mehnatini soatbay asosda olib boruvchi o‘qituvchilarga sinfga rahbarlik qilishga yo‘l qo‘yilmasligi (bunda boshlang‘ich sinflarda sinf rahbarligi ona tili, o‘qish va matematika fanlaridan dars o‘tadigan o‘qituvchilarga yuklatiladi);
– informatika kabineti mudirligi uchun qo‘shimcha to‘lovlar belgilangan miqdorlar asosida umumta’lim muassasasidagi mavjud jihozlangan informatika kabineti soniga ko‘ra hisoblanganligi;
– informatika kabineti mudirligi informatika fani o‘qituvchisiga yuklatilganligi (bunda informatika fani bo‘yicha mutaxassis bo‘lmagan hollarda matematika yoki fizika fanlari o‘qituvchilariga biriktirilishi mumkin, bir nafar informatika fani o‘qituvchisiga bittadan ortiq informatika kabineti yuklatilganda faqat bitta informatika kabineti mudirligi uchun qo‘shimcha haq belgilanadi);
– direktor jamg‘armasi hisobidan har oylik ustamalar belgilanadigan o‘qituvchilar ro‘yxati umumta’lim muassasasida tashkil etilgan Ustamalar belgilash, moddiy rag‘batlantirish va moddiy yordam berish bo‘yicha ishchi guruh tomonidan belgilangan talablarga ko‘ra aniqlanishi va ustamalar miqdorlari o‘qituvchining tarif stavkasiga nisbatan hisoblanganligi;
– umumta’lim muassasalari o‘qituvchilariga har oylik qo‘shimcha to‘lovlar va ustamalar amaldagi me’yoriy hujjatlarga muvofiq belgilanganligi;
– umumta’lim muassasasida fanlar bo‘yicha vakant soatlar uchun mablag‘larni rejalashtirish barcha ustama va qo‘shimchalarni (direktor jamg‘armasi mablag‘lari hisobidan to‘lanadigan ustamalar bundan mustasno) inobatga olib, bir stavkada ishlovchi oliy ma’lumotli o‘qituvchining bazaviy tarif stavkasi hisobidan kelib chiqqan holda elektron dastur orqali hisoblanganligi;
– vakant sinf rahbarligi bo‘yicha qo‘shimcha haq to‘lovlari sinfdagi o‘quvchilar soniga ko‘ra belgilangan miqdorlarda hisoblanganligi.
