O‘zbekiston oliy ta’lim tizimi aniq qonun va qarorlar asosida faoliyat yuritadi. Ushbu hujjatlarni bilish talabalarga o‘z huquq va majburiyatlarini tushunishda juda muhim. Quyida eng asosiy normativ-huquqiy hujjatlar sodda va tushunarli tarzda keltirilgan:
1. O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi
Bu — mamlakatimizning asosiy qonuni. Unda:
– ta’lim olish huquqi;
– inson huquq va erkinliklari;
– tenglik va adolat tamoyillari belgilab berilgan.
Har bir fuqaro, jumladan talaba ham, Konstitutsiyada belgilangan huquqlarga ega.
2. «Ta’lim to‘g‘risida»gi Qonun (23.09.2020)
Mazkur qonun ta’lim tizimining asosiy hujjati hisoblanadi. Unda:
– oliy ta’limga qabul qilish tartibi;
– ta’lim shakllari (kunduzgi, sirtqi, masofaviy);
– akademik mobillik;
– ta’lim sifati va teng imkoniyatlar belgilangan.
Talabaning ta’lim jarayonidagi huquq va majburiyatlari aynan shu qonunda mustahkamlangan.
3. Vazirlar Mahkamasining 578-son qarori (13.09.2025)
Ushbu qaror orqali:
– oliy ta’limga qabul qilish;
– o‘qishni ko‘chirish;
– akademik mobillik;
– qayta tiklash;
– o‘qishdan chetlashtirish tartiblari belgilangan.
Talaba boshqa OTMga o‘qishini ko‘chirmoqchi bo‘lsa yoki o‘qishni tiklamoqchi bo‘lsa, aynan shu hujjatga tayaniladi.
4. Vazirlar Mahkamasining 31.12.2020-yildagi qarori
Bu qaror:
– oliy ta’limda kredit-modul tizimini joriy etish;
– ta’lim jarayonini zamonaviylashtirishga qaratilgan.
Fanlarni kredit asosida o‘qish, qayta o‘zlashtirish va akademik yuklama shu tizim orqali tartibga solinadi.
5. Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirining 3069-son buyrug‘i (26.09.2018)
Mazkur buyruq:
– talabalar bilimini baholash va nazorat qilish tartibini belgilaydi.
Reyting, oraliq va yakuniy nazoratlar aynan shu hujjat asosida o‘tkaziladi.
6. Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirining 2431-son buyrug‘i (26.02.2013)
Bu buyruqda:
– to‘lov-kontrakt asosida o‘qish;
– kontrakt mablag‘larini taqsimlash tartibi belgilangan.
Kontrakt summasi, imtiyozlar va to‘lov tartibi shu hujjat bilan bog‘liq.
