Butunjahon bolalar kuni – har yili bolalar sharafiga nishonlanadigan esdalik sanasi boʻlib, ularni nishonlash sanasi mamlakatga qarab har xil boʻladi. 1925-yilda Xalqaro bolalarni himoya qilish kuni birinchi marta Jenevada bolalar farovonligi boʻyicha Butunjahon konferensiyasida eʼlon qilingan.
Xalqaro bolalarni himoya qilish kuni birinchi marta 1925-yilda Jenevada boʻlib oʻtgan Bolalar farovonligi boʻyicha Butunjahon konferensiyasida eʼlon qilingan. 1949-yil 4-noyabrda 1-iyun Xalqaro bolalarni himoya qilish kuni sifatida Moskvada Xalqaro demokratik ayollar federatsiyasi tomonidan taʼsis etilgan.
Ushbu kun 1950-yildan buyon koʻplab mamlakatlarda 1-iyun kuni bolalarni himoya qilish kuni sifatida nishonlanadi. Xalqaro bolalar kuni 1959-yil 20-noyabrda Birlashgan Millatlar Tashkilotining Bosh Assambleyasi tomonidan qabul qilingan Bola huquqlari deklaratsiyasi munosabati bilan 20-noyabr kuni nishonlanadi. Baʼzi mamlakatlarda bu bolalar kuni emas, balki bolalar haftaligi hisoblanadi.
Uning kelib chiqish tarixi
Bolalarni himoya qilish kuni 1857-yil iyun oyining ikkinchi yakshanbasida Massachusets shtatining Chelsi shahridagi cherkov ruhoniysi doktor Charlz Leonard tomonidan boshlangan. Leonard bolalarga bagʻishlangan maxsus xizmat oʻtkazgan. Leonard bu kunni Atirgul kuni deb atagan, garchi u keyinchalik Gullar yakshanbasi va keyin Bolalar kuni deb nomlangan.
Bolalarni himoya qilish kuni birinchi marta 1920-yilda Turkiya Respublikasi tomonidan 23-aprel sanasi bilan rasman milliy bayram deb eʼlon qilingan. Bolalarni himoya qilish kuni 1920-yildan beri hukumat va oʻsha paytdagi gazetalar tomonidan bolalar kuni deb eʼlon qilinganligi sababli milliy miqyosda nishonlanadi. Biroq, bu bayramni aniqlashtirish va asoslash uchun rasmiy tasdiqlash zarur deb qaror qilindi va rasmiy bayonot 1929-yilda Turkiya Respublikasining asoschisi va birinchi prezidenti Mustafa Kemal Atatürk tomonidan milliy miqyosda eʼlon qilingan.
BMT
1954-yil 14-dekabrda Birlashgan Millatlar Tashkilotining Bosh Assambleyasida Hindiston va Urugvayning qoʻshma rezolyutsiyasi barcha mamlakatlarni Xalqaro bolalar kunini nishonlashga, birinchi navbatda, bolalar oʻrtasida oʻzaro almashinuv va tushunishni rivojlantirishga, ikkinchidan, bolalarni himoya qilish gʻoyalarini targʻib qilish boʻyicha harakatlarni boshlashga daʼvat etish uchun BMT Nizomi qabul qilindi. 1959-yil 20-noyabrda Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bola huquqlari deklaratsiyasini qabul qilgan. Butunjahon bolalar kuni 1959-yil 20-noyabrda BMT Bosh Assambleyasi tomonidan qabul qilingan ‘‘Bola huquqlari deklaratsiyasi’’ munosabati bilan 20-noyabrda nishonlanadi.
