БМТнинг Таълим, фан ва маданият ташкилоти (UNESCO) янги ҳисоботида бутун дунё бўйлаб таълимга киришдаги муаммолар ва тенгсизликлар кучайгани қайд этилган, шунингдек, таълим ҳуқуқини ҳимоя қилишга глобал мажбуриятни янгилашга чақирди.
Ҳисобот 2025 йил 9 декабрда Инсон ҳуқуқлари куни арафасида эълон қилинган ва сиёсий ирода, сармоя ва инклюзив сиёсат орқали барча учун сифатли таълимни таъминлаш зарурлигини таъкидланган.
Сўнгги 25 йил ичида сезиларли ютуқларга эришилган бўлсада, миллионлаб болалар ва ёшлар мактабга бормаяпти ёки етарли таълим олмаяпти. 2023 йилда глобал миқёсда 272 миллион бола ва ёшлар мактабга бормаган, уларнинг қарийб учдан икки қисми Марказий ва Жанубий Осиё (34%) ҳамда Суб-Саҳрои Африкада (39%) яшайди.
Ҳисоботда COVID-19 пандемияси ва турли можаролар таълим тизимларига салбий таъсир кўрсатгани, ўқувчилар сони ва таълим сифатида эришилган ютуқларни орқага қайтаргани қайд этилган. 2024 йилда таълим муассасаларига қилинаётган ҳужумлар 2023 йилга нисбатан 44% га кўпайиб, 1 265 мактаб зарар кўрган, бу эса юз минглаб болаларнинг келажагини хавф остига қўйган.
Таъкидланишича, ҳукуматлар ривожланишда таълимни устувор йўналиш сифатида белгилаши, инфратузилма, ўқув материаллари ва ўқитувчилар тайёрлаш учун маблағ ажратиши керак. Шунингдек, таълим тизимлари янги технологияларни ўзлаштириши ва ўрганиш имкониятларини ривожлантириши лозим, бу эса ўқувчиларга келажак кўникмаларини беради.
UNESCO Таълим бўйича Ассистент Директори Стефаниа Гианнини таъкидлашича, таълим ҳуқуқи тинчлик, ижтимоий бирдамлик ва барқарор ривожланиш учун асосий ҳуқуқдир. У барча мамлакатларни ХХИ аср чақириқларига мос янги ҳуқуқий тизим яратиш ва ҳамкорликда мавжуд муаммоларни енгиш учун ҳаракат қилишга чақирган.
