АҚШдаги олий таълим муассасаларида ChatGPT туфайли яна имтиҳонларни ёзма олишга қайтмоқда. Бу ҳақда The Wall Street Journal нашри маълум қилди.
Америка университетларида бир йил ичида махсус имтиҳон дафтарчаси — «Blue Book» (инглизчадан таржима қилганда «кўк дафтар») сотуви ошиб бормоқда. Масалан, Техас университети А&Мда 30%га, Флорида университетида эса деярли 50%га ошгани шуни кўрсатмоқда. Шунингдек, бу ҳақда ўқитувчиларнинг ўзлари ҳам гапирмоқда.
«Blue Book» кўплаб америкалик коллеж ва университетларда, айниқса гуманитар ва ижтимоий факультетларда анъанавий тарзда қўлланилади. Бу дафтарча 4-12 варақдан иборат бўлиб, кенг жавоблар, эссе ёки қисқа иншолар ёзиш учун мўлжалланган.
Қоғозда ёзилган ёзма имтиҳонларга қайтиш нафақат гуманитар фанларда, балки ҳуқуқ, бошқарув ва техник йўналишларда ҳам кузатилмоқда. Бу ўзгариш ChatGPT ва бошқа генератив сунъий интеллект моделларида эссе ва назорат ишларини ёзишда кенг фойдаланиш ҳолатлари кўпаяётгани билан боғлиқ.
Қўлда ёзишда бошқа ёрдамдан фойдаланиш анча қийин бўлади, деб ҳисобланмоқда. Масалан, Ел университетининг сиёсатшунослик бўйича ўқитувчиси Кеннет Эллиот бир курсининг сўнгги имтиҳонини ана шундай ташкил этган. У талабаларга эссе мавзуларини олдиндан эълон қилиб, уларга ўйлаш имкони берган. Аммо имтиҳонни классик тарзда синфхонада ўтказган. Барча талабалар имтиҳон вақтида телефон ва конспектларсиз дафтарга ёзишган.
Шу билан бирга, хатто сунъий интеллект сабабли дафтарда имтиҳон ўтказишга ўтган ўқитувчилар ҳам бу қарорга иккиланмоқда. Биринчидан, талабалар сунъий интеллектдан фойдаланади, шунинг учун ундан самарали фойдаланишни ўрганишлари керак. Иккинчидан, дафтарларни текшириш осон эмаслигини ҳар бир ўқитувчи билади. Бундан ташқари, кўплаб яқинда битирган мактаб ўқувчилари қўлда ёзишни яхши билмайди — буни узоқ вақт давомида ўргатишмаган.
Айтиш жоизки, 2023 йилда, университетлар ChatGPT ёрдамида ёзилган талабалар ишлари билан тўқнашганда, АҚШда «эссе эмас» усули қайта тикланган эди. Бу усулда ўқитувчи талабаларга ўзларини қизиқтирган мавзуда ҳар қандай ҳажмда, ҳар қандай тартибда ва воситалар билан фикр билдириш имконини берган. Асосийси уларнинг ишлари ишончли, қизиқарли ва яхши тузилган бўлиши эди.
