Буюк Британия таълим тизимида ўрта мактаб якунида ўтказиладиган асосий имтиҳонлардан бири бўлган GCSE (General Certificate of Secondary Education) тизими бугун кескин танқид остида қолди. Мутахассислар ва ўқитувчилар ушбу тизим ўқувчиларни замонавий билим ва кўникмаларга эмас, фақат тест натижаларига йўналтираётганини таъкидламоқда.
2025 йилги имтиҳон натижалари шуни кўрсатдики:
– Математикадан атиги 58,3% ўқувчилар талаб даражасига эришган;
– Инглиз тилида эса бу кўрсаткич 60,2% ни ташкил этган.
Бу рақамлар Британия ҳукумати белгилаган «ҳар бир бола учун сифатли таълим» тамойилидан йироқлигини кўрсатмоқда. Таълим ташкилотлари GCSE (General Certificate of Secondary Education) тизими «фақат натижа учун ўқитиш» муаммосини кучайтириб, ижодий фикрлаш ва амалий кўникмаларни ривожлантириш имкониятини чеклаётганини таъкидлашмоқда.
Таълим бўйича мустақил мутахассислар ва бир қатор университет профессорлари фикрича, GCSE тизими ўқувчиларни «хотира асосида тест топширишга» мажбурлаб, замонавий дунё талаб қилаётган креатив ёндашув, муаммоли вазиятларни ҳал қилиш ва ҳамкорлик кўникмаларини ривожлантиришда сустлик қилмоқда.
Мутахассислар, шунингдек, ҳозирги тизим кам таъминланган оилалар фарзандлари учун янада катта қийинчилик туғдираётганини, улар орасида имтиҳон натижалари сезиларли даражада пастроқ эканини қайд этмоқда.
Кўплаб таълим ташкилотлари ва нодавлат ассоциациялар Британия ҳукуматидан қуйидаги ўзгаришларни талаб қилмоқда:
– баҳолашнинг кўпроқ амалий кўринишлари (лойиҳалар, портфолиолар, ижодий ишлар);
– ўқув дастурларини мослашувчан ва замонавий қилиш;
– ўқитувчиларни фақат имтиҳон натижаси учун эмас, ўқувчиларнинг ривожланишига кўпроқ йўналтириш.
GCSE тизими бир асрдан ортиқ вақт давомида Британия таълимининг марказида бўлиб келмоқда. Аммо бугунги тез ўзгараётган илм-фан ва технология даврида эскирган баҳолаш усуллари ўқувчиларни орқада қолдирмоқда. Шу сабабли, экспертлар фикрича, таълимни XXI аср талабларига мослаштириш учун жиддий ислоҳотлар зарур.
